عطاری چیست؟

گرایش و اطمینان مردم به طب سنتی و استفاده از داروهای گیاهی باعث شده تا مردم بیش از پیش به شغل عطاری رو بیاورند.

عطاری چیست؟

عطاری از گذشته های بسیار دور تاکنون علم استفاده از گیاهان به عنوان درمانگرهای طبیعی رواج گسترده ای در بین مردم ملل گوناگون داشته است.

استفاده از خواص دارویی گیاهان محدود به منطقه خاصی نیست و تمامی جوامع و فرهنگ ها از انواع بسیاری از گیاهان استفاده می کنند.

براساس فرهنگ فارسی معین، واژه عطار به معنی عطر فروش و داروفروش است.

اسم عطاری مشتق شده از نام عطار، به معنی شغل و عمل عطار می باشد.

اما واژه عطار یک واژه سنتی و در نگاه عام تر معادل واژه Herbalist به معنی گیاه شناس گیاهان دارویی و آشنا به شیوه های استفاده از این گیاهان است.

پس از ظهور طب مدرن و پزشکی نوین که با ساخت و تولید داروهای شیمیایی همراه بود اکنون این علم به عنوان طب مکمل به کار گرفته می شود.

همچنین بسیاری از داروها و مواد شیمیایی مورد استفاده در درمان پزشکی مدرن نیز با استخراج و استفاده از عصاره گیاهان ساخته می شوند.

تاریخچه عطاری در جهان:

تاریخچه عطاری و استفاده از خواص گیاهان به سالهای قبل از میلاد و عصر بابلیان باستان بازمی گردد.

پزشکانی که به همراه ارتش این سرزمین ها به مناطق مختلف سفر می کردند، به جمع آوری و طبقه بندی گیاهان دارویی اقدام کردند.

Pandonios Dioscorides یکی از این افراد بود که از کارهای معتبر او در ارتباط با علم گیاه درمانی است.

او در مورد اهمیت ریشه ها، دانه ها و عصاره استخراج شده از گیاهان در کتاب خود نوشت و سعی داشت راهنمای درست و مناسب در زمینه گیاهان مفید در پزشکی فراهم آورد تا امکان بازیابی اطلاعات از آن برای عموم ساده ترگردد.

Parcelsus فرد دیگری بود که تئوری نشانه ها را مطرح کرد.

وی معتقد بود هرگیاه دارای نشانه های منحصر به فرد نظیر شکل، رنگ و بو است که نشانگر استفاده داروئی آن گیاه است.

به عنوان مثال گیاهان مفید برای درمان زردی، قاصدک و گیاهانی با گلهای زرد بودند؛ در حالیکه بنفشه با ظاهر گلبرگ های قلبی، برای موارد قلبی به کار می رفت.

طی قرون وسطی خرافات و نیروهای ماورائی در میان اروپاییان اهمیت بالایی یافت.  در این دوران پزشکی و درمان با گیاهان دارویی به نوعی نادیده گرفته می شد.

در قرن های هفت و هشت میلادی به دنبال فتح اسلامی آفریقای شمالی، پژوهشگران مسلمان بسیاری از متون پزشکی یونانی و رومی را بدست آوردند.

علومی نظیر پزشکی و استفاده گسترده از گیاهان با خواص درمانی به کشورهای شرقی و خاورمیانه رسید و توسط دانشمندان این مناطق جمع آوری، حفظ و توسعه یافت.

در جندی شاپور بسیاری از آثار پزشکان اروپایی همچون بقراط و گالن توسط دانشمندان ایرانی و عرب بازگردانی شدند.

تاریخچه عطاری در ایران:

از زمانی که تمدن و شهرنشینی در ایران شکل گرفت استفاده از خواص گیاهان و جانواران برای درمان بیماری نیز شروع شد.

ایران دارای بیش از ۸۰۰۰ گیاه و ادویه بومی است که بالغ بر ۲۰۰۰ مورد آن موارد معطر و دارویی مورد استفاده می باشد.

استفاده از گیاهان به منظورهای بهداشتی و درمانی در بین افراد مسن رایج تر است.

امروزه مردم به خطرات داروهای شیمیایی آگاه شده اند و به درمان های گیاهی اعتماد بیشتری پیدا کرده اند. این امر سبب محبوبیت بیشتر در بین جوانان گردیده است.

نمونه هایی از تاریخ عطاری در ایران:

  1. تولید و استفاده از روغن های گیاهی در ایران دارای پیشینه ۳۰۰۰ ساله است.
  2. دارو های گیاهی و حیوانی در طول تاریخ به شکل های مختلف از قبیل پودر، قرص، پماد، روغن و غیره وجود داشته است.
  3. روغن های گیاهی یکی از قدیمی ترین اشکال طبیعی داروها هستند.
  4. پزشکان پیشگام این حوزه یعنی رازی و ابن سینا به عنوان بنیان گذار دوره طلایی فارسی شناخته می شوند.

ابن سینا:

پزشک نامدار ایرانی تلفیقی از یافته های حاصل از گیاهان سنتی روم و یونان باستان با پژوهش ها و دانسته های باستانی ایرانی را در کتاب قانون خود ذکر کرد.

کتاب قانون از تاثیرگذارترین متون پزشکی دنیا است که تاکنون نوشته شده است.

طبقه بندی محصولات عطاری:

محصولات عطاری عبارتند از:

  1. قسمت هایی از یک گیاه دارویی با ارزش درمانی
  2. فرآورده هایی از حیوانات حاوی مواد معدنی مفید و درمانی
  3. اجناس برای مصرف های غیردرمانی

مشتقات گیاهی عطاری را در سه بخش طبقه بندی می شود:

  1. درمان
  2. بهداشت
  3. تغذیه

داروهای گیاهی، شامل انواعی از گیاهان گوناگون اند و می توانند از قسمت هایی مانند برگ، گل و یا ریشه گیاه تهیه شوند.

داروهای گیاهی به چند طریق در عطاری ها عرضه می شوند:

  1. عصاره گیاه
  2. استخراج های روغنی
  3. استخراج های الکلی
  4. صمغ گیاه
  5. گیاهان تازه
  6. گیاهان خشک

افراد با چه اهدافی به عطاری مراجعه می کنند؟

  1. درمان بیماری
  2. تسکین علائم بیماری
  3. جلوگیری از بروز بیماری
  4. به حداکثر رساندن پتانسیل سلامتی
  5. تهیه مکمل های غذایی گیاهی
  6. تهیه محصولات تناسب اندام

در ارتباط با بخش درمانی می توان گستره متنوعی از بیماری ها و اختلالات را با توجه به وضعیت بدنی شخص و نشانه های جسمی-روحی درمان کرد.

لیست اجناس عطاری:

محصولات عطاری می توانند طیف وسیعی از مواد موثر را به شما ارائه دهند، بطوریکه استفاده از این محصولات، بخشی از سبک زندگی سالم و طبیعی شما باشد.

  1. مواد غذایی (نعناع، نشاسته، ژلاتین)
  2. مکمل های غذایی و ادویه جات (دارچین، موسیر و ادویه کاری )
  3. گیاهان دارویی (بابونه، رزماری و ارگانو)
  4. مواد بهداشتی (صابون و شامپو های گیاهی)
  5. محصولات مراقبت پوست (روغن آرگان و روغن کرچک)
  6. محصولات مرتبط با تناسب اندام (قهوه سبز و یونجه)
  7. انواع چای (چای سبز و چای سرخ)
  8. برخی خشکبار (زرشک و مویز)

برخی موارد تغذیه ای به عنوان طعم دهنده و چاشنی غذا مورد مصرف هستند که علاوه بر طعم به دلیل دارا بودن خواصی موجب افزایش ارزش غذایی و بهبود رژیم غذایی خانواده خواهند بود.

مثل دارچین که به عنوان یک ادویه و طعم دهنده غذا دارای خواص درمانی بسیاری می باشد و می توان آن را به صورت پودر و یا چوب دارچین به آسانی در هر عطاری یافت.

چرا برخی از تجویزهای عطاری اثر نمی کند؟

موفقیت در تاثیر گذاری محصولات گیاهی به عوامل مختلفی بستگی دارد :

  • شدت علائم فرد
  • دوز مصرفی مورد نیاز
  • نحوه مصرف
  • برنامه مصرف
  • طول دوره مصرف

چگونه یک عطاری راه اندازی کنیم؟

راه اندازی شغل عطاری چندان مشکل نبوده برای شروع لازم است اطلاعات و دانش در ارتباط با زمینه شغلی کافی باشد.

برای راه اندازی این شغل باید در این موارد دانش صحیح و کافی داشته باشید:

  1. انواع گیاهان و خواص موثرآنها
  2. ارزش تغذیه ای محصولات
  3.  بهداشت و ایمنی
  4.  میزان و شیوه مصرفی
  5. تشخیص علائم فرد بیمار
  6.  مهارت در ارائه اطلاعات کافی
  7. نگهداری مناسب از محصولات
  8.  برقراری ارتباط صحیح با مراجعه کننده
  9. انتخاب فضای مناسب برای عرضه محصولات
  10. شناسایی و توزیع محصولات سالم و بهداشتی

چگونه دانش کافی برای راه اندازی شغل عطاری را کسب کنیم؟

  • دانشگاه:
    برای اشتغال به حرفه عطاری ارائه مدرک دانشگاهی ویژه ای ضروری نیست اما تحصیلات دانشگاهی در رشته هایی مانند طب سنتی و گیاهان دارویی راه مناسب و قابل اطمینانی برای بدست آوردن دانش کافی در این زمینه است و قطعا بسیار کمک کننده خواهد بود.
  • دوره آموزش عطاری:
    طبق تایید مدیر کل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، برای کسب آموزش های مورد نیاز اولیه و دریافت مجوز عطاری، گذراندن دوره آموزشی از سوی انجمن علمی طب سنتی ضروری است.
  • کسب تجربه نزد یک عطار با تجربه:
    مهمترین نیاز در این شغل، فراگیری خواص درمانی و سایر اطلاعات مهم طی چند دوره آموزش عطاری نزد یک عطار موفق می باشد. تجربه بهترین روش برای تبدیل شدن به یک عطار موفق است.
  • کتاب های مرجع:
    از کتاب های مرجع گیاهان دارویی استفاده کنید.

محیط عطاری:

محیط کار برای عطاری معمولا محیطی معمولی با تعداد زیادی قفسه و فضاهای شیشه ای برای نگهداری محصولات می باشد. این محیط می تواند یک مغازه کوچک یا یک فروشگاه بزرگ عطاری باشد.

رعایت بهداشت و حفظ مسائل ایمنی در محیط ضروری بوده و محصولات باید بدور از آلودگی باشند.

به این منظور باید از ظروف عطاری با جنس مناسب برای هر محصول استفاده شود.

بعضی از این محصولات در ظروف بسته بندی شده و برخی بطور روباز در بخشهایی از مغازه قرار می گیرند.

هدف از بسته بندی محصولات، حفظ آن ها از تماس با آلودگی ها و کاهش ایجاد تغییر در خواص آن ها است.

دیدگاهتان را بنویسید